เค•เคฎाเค ीเคชुเคฐा เคธेเค•्เคธ เคตเคฐ्เค•เคฐ्เคธ เค•ी เคฆुเคจिเคฏा เค”เคฐ เค‡เคธ เคชเคฐ เคฌเคจी เคฌॉเคฒीเคตुเคก เคซिเคฒ्เคฎें।


เคฌ्เคฐिเคŸिเคถ เค•ाเคฒ เค•े เคธं 1924 เคฎें เคธ्เคฅाเคชिเคค เค•เคฎाเค ीเคชुเคฐा เคถुเคฐुเคตाเคค เคธे เคนी เคฌॉเคฒीเคตुเคก เคซिเคฒ्เคฎों เค•े เคช्เคฐोเคฎोเคถเคจ เคคเคฅा เคฏเคนाँ เคธे เคœुเฅœे เค•เคนाเคจिเคฏों เค•े เคฒिเค เคธเคฌเค•ा เคง्เคฏाเคจ เคฌเคŸोเคฐเคคा เคฐเคนा เคนै। เคฏเคน เคเคถिเคฏा เค•ा เคธเคฌเคธे เคชुเคฐाเคจा เคฐेเคกเคฒाเค‡เคŸ เคเคฐिเคฏा เคนै เคœเคนाँ เคนाเคฒाเคค เคธे  เคฎเฅ›เคฌूเคฐ เค—เคฐीเคฌ เคช्เคฐเคฆेเคถों เคธे เคฒाเคˆ เค—เคˆ เคฒเฅœเค•िเคฏाँ 'เคธिंเคฆूเคฐ-เคธाเฅœी-เคฎंเค—เคฒเคธूเคค्เคฐ' เค•े เค•เคตเคš เคฎें เค…เคชเคจे เคฌเคฆเคจ เค•ो เคเค• เคธेเค•्เคธ เคฎเคถीเคจ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคนเคฐ เค˜ंเคŸे เคเค• เคจเค เค—्เคฐाเคนเค• เค•ो เคชเคฐोเคธเคคी เคนैं।

เคฏเคนाँ เค†เคชเค•े เฅ›ेเคนเคจ เคฎें เคธเคตाเคฒ เค†เคคा เคนोเค—ा เค•ि เคนเคฎाเคฐी เคธเคฐเค•ाเคฐ เคœเคฌ เคฎैเคŸ्เคฐो เค”เคฐ เคธ्เคฎाเคฐ्เคŸ เคธिเคŸी เคฌเคจा เคธเค•เคคी เคนै เคคो เค‡เคธ เคฐेเคกเคฒाเค‡เคŸ เคเคฐिเคฏा เค•ो เคฌंเคฆ เค•्เคฏों เคจเคนीं เค•เคฐเคคी เคนै? เคœैเคธा เค•ि เคนเคฎ เคธเคฌ เคœाเคจเคคे เคนैं เคช्เคฐाเคšीเคจเค•ाเคฒ เคธे เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เคธเคฎाเคœ เคฎें เคฎूเคฒเคญूเคค เคœเคฐूเคฐเคคों เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคœเคฐूเคฐी เคจिเคฏเคฎ เค”เคฐ เคธंเคธ्เคฅाเคँ เคฌเคจाเคˆ เค—เคˆ เคนैं। เค‡เคจเคฎे เคธे เคช्เคฐเคฎुเค– เคธ्เคฅाเคจ เคตिเคตाเคน เค•ा เคนै เคœो เค•ि เค…เคฌ เคคเค• เคเค• เค†เคฆเคฐ्เคถ เคธाเคฎाเคœिเค• เคธंเคฐเคšเคจा เค•ी เคฐीเฅ เคฐเคนी เคนै। เคชเคฐ เคต्เคฏाเคตเคนाเคฐिเค• เคฐूเคช เคธे เคตिเคšाเคฐ เค•เคฐें เคคो เคฏे เคนเคฎाเคฐे เคฎाเคจเคตीเคฏ เคœเคฐूเคฐเคคों เค•ो เคชूเคฐा เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เค…เคฐ्เคฅเคถाเคธ्เคค्เคฐ เค•े เคธिเคฆ्เคงांเคคों เคชเคฐ เค•ाเคฎ เค•เคฐเคคी เคนैं। เค†เคธाเคจ เคถเคฌ्เคฆों เคฎें เค•เคนें เคคो เคธेเค•्เคธ เค•ी เคกिเคฎांเคก เค”เคฐ เคธเคช्เคฒाเคˆ เค•ा เค…เคธเคฎाเคจ เค…เคจुเคชाเคค เคคเคฅा เคนเคฎाเคฐी เคฐूเฅिเคตाเคฆी เคธเคญ्เคฏเคคा เคตैเคถ्เคฏाเคตृเคค्เคคि เค•े เคช्เคฐเคฎुเค– เค•ाเคฐเคฃ เคนैं। เค†เคœ เคฏे เคต्เคฏเคตเคธाเคฏ เคฆुเคจिเคฏा เค•े เค•ोเคจे-เค•ोเคจे เคฎें เคซैเคฒा เคนै เคถाเคฏเคฆ เคนी เค•ोเคˆ เคเคธी เคœเค—เคน เคนोเค—ी เคœเคนाँ เคฏे เคงंเคงा เคšोเคฐी-เค›िเคชे เคจเคนीं เคšเคฒเคคा เคนो।


เคฎेเคฐा เคฏเคน เคฒेเค– เคฎुเคฎ्เคฌเคˆ เคธेเค•्เคธ เคฌाเคœाเคฐ เค•े เคฐीเคฒ เค”เคฐ เคฐिเคฏเคฒ เคฆुเคจिเคฏा เค•े เคŠเคชเคฐ เคฒिเค–ी เค—เคฏी เคนै। เค‡เคธे เคฎैंเคจे เค•ुเค› เค—ैเคฐ-เคธเคฐเค•ाเคฐी เคธंเคธ्เคฅाเค“ं เค•े เค…เคจुเคฐोเคง เคชเคฐ เคฒिเค–ा เคนै เคœो เค•ि เคญाเคฐเคค เคธเคฐเค•ाเคฐ เค•े เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคเคตं เคชाเคฐिเคตाเคฐ เค•เคฒ्เคฏाเคฃ เคฎंเคค्เคฐाเคฒเคฏ เค•े เคธเคนเคฏोเค— เคธे HIV เค•े เคฐोเค•-เคฅाเคฎ เค•े เคฒिเค เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐเคคे เคนैं। เค‡เคธเค•ा เคชाเคฐ्เคŸ-1 เคตेเคถ्เคฏाเค“ं เค•ी เคœिंเคฆเค—ी เคชเคฐ เคฌเคจी เคฌॉเคฒीเคตुเคก เค•े 12 เคชॉเคชुเคฒเคฐ เคฎूเคตीเฅ› เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคนै เค”เคฐ เคชाเคฐ्เคŸ 2 เคเค• เคฐिเคฏเคฒ เคœिंเคฆเค—ी เค•े เคŠเคชเคฐ เค†เคงाเคฐिเคค เคนै। เค‡เคธ เคคเคฐเคน เค•े เค…เคจ्เคฏ เคชोเคธ्เคŸ เค•े เคฒिเคฏे เคฎेเคฐे เคนिเคจ्เคฆी เคฌ्เคฒॉเค—: hindi.sudeshkumar.com เคชเคฐ เคฒॉเค—िเคจ เค•เคฐें।

เคชाเคฐ्เคŸ-1

เค‰เคฎเคฐाเคต เคœाเคจ (1981) เคธเคฌเคธे เคœ्เคฏाเคฆा เคธเคฎीเค•्เคทเค•ों เคฆ्เคตाเคฐा เคช्เคฐเคถंเคธिเคค เคซिเคฒ्เคฎों เคฎें เคธे เคเค• เคนै เคœो เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธเคฎाเคœ เคฎें เคเค• เคจाเคฌाเคฒिเค— เคฒเฅœเค•िเคฏों เค•े เคถोเคทเคฃ เค•ो เคฆเคฐ्เคถाเคคा เคนै। เฅžिเคฒ्เคฎ เค•ी เค•เคนाเคจी เคเค• เคฒเคก़เค•ी เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคนै เคœिเคธे เค…เค—เคตा เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै เค”เคฐ เคซिเคฐ เค‰เคธเค•े เคชเคก़ोเคธी เคฆ्เคตाเคฐा เค‰เคธे เค•ोเค े เคชเคฐ เคฌेเคš เคฆिเคฏा เคœाเคคा เคนै।

เคšोเคฐी-เคšोเคฐी เคšुเคชเค•े-เคšुเคชเค•े (2001): เคฏเคน เคเค• เค…เคถिเค•्เคทिเคค, เค—เคตांเคฐ เค”เคฑ เคฎुँเคนเคซเคŸ เคธेเค•्เคธ เคตเคฐ्เค•เคฐ เค•ी เค•เคนाเคจी เคนै เคœो เค…เคชเคจे เคธเคนเคฎเคคि เคธे เคเค• เคจिःเคธंเคคाเคจ เคฆंเคชเคค्เคคि เค•ो เคฒाเค– เคฐुเคชเคฏे เค•े เคฌเคฆเคฒे เคฎें เค‰เคจเค•े เคธाเคฅ เคตिเคฆेเคถ เคฎें เคฐเคนเคจे เค”เคฐ เคฌเคš्เคšे เคฆेเคจे เค•े เคฒिเค เคช्เคฐेเค—เคจेंเคŸ เคนोเคคी เคนै। เคฒेเค•िเคจ เคช्เคฐेเค—्เคจेंเคธी เค•े เคฌाเคฆ เคšीเคœें เคฌเคฆเคฒ เคœाเคคी เคนैं เคœเคฌ เคตเคน เค…เคชเคจे เค–ुเคฆ เค•े เคฌเคš्เคšे เค”เคฐ เคฒाเค‡เคซ เคชाเคฐ्เคŸเคจเคฐ เค•े เคฒिเค เคญाเคตเคจाเค“ं เค”เคฐ เคธเคชเคจे เค•े เคญंเคตเคฐ เคฎें เคซंเคธเคคी เคœाเคคी เคนै।

เค•ाเคฒी เคธเคฒเคตाเคฐ (2002) เฅžिเคฒ्เคฎ เคฎें เคฌเคนुเคค เคธाเคฐे เคซैंเคธी เคธเคชเคจों เคฎें เคชाเค—เคฒ เค•िเคธी เค›ोเคŸे เคถเคนเคฐ เคธे เค†เคฏी เคเค• เคธेเค•्เคธ เคตเคฐ्เค•เคฐ เค”เคฐ เค‰เคธเค•े เคฆเคฒाเคฒ เคชाเคฐ्เคŸเคจเคฐ เค•े เคธंเค˜เคฐ्เคท เค•ी เค•เคนाเคจी เคนै। เคœो เคฌेเคนเคคเคฐ เคฐोเคœเค—ाเคฐ เค•े เค…เคตเคธเคฐ เค•ी เคคเคฒाเคถ เคฎें เคฎेเคŸ्เคฐो เคถเคนเคฐ เค•ी เค“เคฐ เคชเคฒाเคฏเคจ เค•เคฐเคคे เคนै।

เคฎाเคฐ्เค•ेเคŸ (2003): เคฏเคน เคซिเคฒ्เคฎ เค…เคฐเคฌ เคถेเค–ों เคธे เคถाเคฆी เค•े เคांเคธे เคฎें เคจाเคฌाเคฒिเค— เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฎुเคธ्เคฒिเคฎ เคฒเฅœเค•िเคฏों เค•े เคŸ्เคฐैเคซिเค•िंเค— เค”เคฐ เคฌเคฒाเคค्เค•ाเคฐ เค•े เคฎुเคฆ्เคฆे เคชเคฐ เคฌเคจाเคฏा เค—เคฏा เคนै। เคชूเคฐी เค•เคนाเคจी เค†เคงुเคจिเค• เค•ॉเคฒเค—เคฐ्เคฒ เค•ी เค•เคนाเคจी เค•ा เค…เคจुเคธเคฐเคฃ เค•เคฐเคคी เคนै เคœिเคจ เคชเคฐ เคนเคฎाเคฐे เคธंเค•ीเคฐ्เคฃ เคธोเคš เคตाเคฒे เคธเคฎाเคœ, เคชुเคฒिเคธ เค”เคฐ เคœเคธ्เคŸिเคธ เคธिเคธ्เคŸเคฎ เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เค…เคจ्เคฏाเคฏ เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै। เค”เคฐ เคซिเคฐ เค…เคชเคจे เคœीเคตเคจ เคฎें เค•ैเคธे เคตो เคฌเคฆเคฒा เคฒेเคจे เค•े เคฒिเค เคนिंเคธเค• เคฐाเคธ्เคคे เค•ा เค‡เค–्เคคिเคฏाเคฐ เค•เคฐเคคी เคนै।

เคšเคฎेเคฒी (2003) เคเค• เคฎเคนिเคฒा เคธेเค•्เคธ เคตเคฐ्เค•เคฐ เคนोเคคी เคœो เค…เคชเคจे เคœिंเคฆเค—ी เคฎें เคธ्เคŸ्เคฐांเค— เคซिเคฒोเคธเคซी เคธे เคช्เคฐेเคฐिเคค เคนोเคคी เคนै เคœिเคธเคธे เคตเคน เค…เคชเคจे เค†เคธ-เคชाเคธ เค•े เคฒोเค—ों เค•ो เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เค•เคฐเคคी เคนै। เคฏเคนाँ เคธेเค•्เคธ เคตเคฐ्เค•เคฐ्เคธ เค•े เค…เคชเคจे เค•ुเค› เคเค• เค•เคธ्เคŸเคฎเคฐ เค•े เคธाเคฅ เคนเค เคฐिเคถ्เคคे, เคเคฅिเค•्เคธ เค”เคฐ เคฎเฅ›เคฌूเคค เค‡เคฎोเคถเคจเคฒ เคธเคชोเคฐ्เคŸ เค•ो เคฆिเค–ाเคฏा เค—เคฏा เคนै เคœो เค•ि เค…เคจ्เคฏ เคซिเคฒ्เคฎों เคœैเคธे เค•ि 'เคฆिเคฒ-เคฆोเคธ्เคคी-เคˆเคŸीเคธी' เคฎें เคญी เคฆिเค–ाเคฏा เค—เคฏा เคนै।

เคœूเคฒी (2004): เคฏเคน เคเค• เคธเคญ्เคฏ เคฒเคก़เค•ी เค•ा เคธंเค˜เคฐ्เคท เคนै เคœो เค…เคชเคจे เคฌॉเคฏเคซ्เคฐेंเคก เคธे เคฌ्เคฐेเค•เค…เคช เค•े เคฌाเคฆ เคเค• เคฌेเคนเคคเคฐ เคญเคตिเคท्เคฏ เค•ी เคคเคฒाเคถ เคฎें เค—ोเค† เคธे เคฎुंเคฌเคˆ เคšเคฒी เคœाเคคी เคนै। เคตเคนाँ เค‰เคธे เคตเคฐ्เค•เคช्เคฒेเคธ เคชเคฐ เคธेเค•्เคธुเค…เคฒ เคนเคฐैเคธเคฎेंเคŸ เคेเคฒเคจा เคชเฅœเคคा เคนै। เคœिंเคฆเค—ी เค•े เค‡เคจ เคธंเค˜เคทों เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคตเคน เคช्เคฏाเคฐ เคฎें เคตिเคถ्เคตाเคธ เค–ो เคฆेเคคी เคนै เค”เคฐ เคเค• เคนाเคˆ เคช्เคฐोเคซाเค‡เคฒ เค•ॉเคฒ เค—เคฐ्เคฒ เคฌเคจเคจे เค•ा เคซैเคธเคฒा เค•เคฐเคคी เคนै। เค†เค—े เค‰เคธเค•ी เคœिंเคฆเค—ी เคฎें เคจเคฏा เคฎोเคก़ เค†เคคा เคนै เคœเคฌ เคเค• เคฌिเฅ›เคจेเคธ เคŸाเค‡เค•ूเคจ เค•ो เค‰เคธเคธे เคช्เคฏाเคฐ เคนो เคœाเคคा เคนै เคœो เค•ि เค‰เคธเค•े เค•ॉเคฒเค—เคฐ्เคฒ เค•े เคฌैเค•เค—्เคฐाเค‰ंเคก เค•ो เคจเค•ाเคฐเคคे เคนुเค เคเค• เคฐिเคฏเคฒिเคŸी เคŸेเคฒीเคตिเคœเคจ เคถो เคฎें เค‰เคธเคธे เคถाเคฆी เค•เคฐเคจे เค•ा เค˜ोเคทเคฃा เค•เคฐเคคा เคนै। เค‡เคธเค•ो เคตो เคธाเคฎाเคœिเค• เค…เคจ्เคฏाเคฏ เค•े เคตिเคฐुเคฆ्เคง เค†เคตाเคœ เค‰เค ाเคจे เค•े เคฒिเค เคเค• เคธเคš्เคšें เค•ॉเคฐเคชोเคฐेเคŸ เคธोเคถเคฒ เคฐिเคธ्เคชांเคธिเคฌिเคฒिเคŸी (CSR) เค•เคฎिเคŸเคฎेंเคŸ เคฌเคคाเคคा เคนै।

เคฆेเคต-เคกी (2009) เคซिเคฒ्เคฎ เคเค• เคฒเฅœเค•ी เค•े เค›ाเคค्เคฐ เคœीเคตเคจ เคฎे เคธंเค˜เคฐ्เคท เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคนै। เคœो เค…เคชเคจे เคชเคฐेเคถाเคจिเคฏों เคธे เคจिเคœाเคค เคชाเคจे เค•े เคฒिเค เคฆोเคนเคฐी เคœिंเคฆเค—ी เคœीเคคी เคนै। เคฆिเคจ เคฎें เคเค• เคธ्เคŸूเคกेंเคŸ เคฌเคจ เค•เคฐ เค•ॉเคฒेเคœ เคœाเคคी เคนै เค”เคฐ เคฐाเคค เคฎें เคเค• เคตेเคถ्เคฏा เค•ा เค•ाเคฎ เค•เคฐเคคी เคนै।

เคฌेเคจी เค”เคฐ เคฌเคฌเคฒू (2010): เคฏเคน เคเค• เคธเคธ्เคคे เคฌเคœเคŸ เค•ी เคซिเคฒ्เคฎ เคนै เคœो เค•ि เคฌेเคจी เค”เคฐ เคฌเคฌเคฒू เคจाเคฎ เค•े เคฆो เคฆोเคธ्เคคों เค•ी เฅ›िंเคฆเค—ी เคชเคฐ เค†เคงाเคฐिเคค เคนै। เคฌेเคจी เคเค• เคซाเค‡เคต เคธ्เคŸाเคฐ เคนोเคŸเคฒ เค•ा เคตेเคŸเคฐ เคนोเคคा เคนै। เคฌเคฌเคฒू เค•ाเคฎ เค•ी เคคเคฒाเคถ เคฎें เค—ाँเคต เคธे เคฎुเคฎ्เคฌเคˆ เค†เคฏा เคนुเค† เคเค• เคญोเคฒा-เคญाเคฒा เคฒเฅœเค•ा เคนोเคคा เคนै เค”เคฐ เค‰เคธे เคเค• เคกांเคธ เคฌाเคฐ เคฎें เคตेเคŸเคฐ เค•ी เคจौเค•เคฐी เคฎिเคฒเคคी เคนै। เคฏเคนाँ เคกांเคธ เคฌाเคฐ เคธे เคฒेเค•เคฐ เคซाเค‡เคต เคธ्เคŸाเคฐ เคนोเคŸเคฒों เคฎें เคšเคฒ เคฐเคนे เคชुเคฒिเคธ เคฐेเคก, เคก्เคฐเค—्เคธ, เค•्เคฐाเค‡เคฎ เค”เคฐ เคตेเคถ्เคฏाเคตृเคค्เคคि เค•े เค‡เค•ोเคธिเคธ्เคŸเคฎ เค•ो เคฆिเค–ाเคฏा เค—เคฏा เคนै।

เคฒเค•्เคท्เคฎी 2014 เคฎें เคฐिเคฒीเคœ เคนुเคˆ เค›ोเคŸी เคฌเคœเคŸ เค•ी เคนिंเคฆी เคซिเคฒ्เคฎ เคนै। เคฏเคน เค•เคนाเคจी เคฆเค•्เคทिเคฃ เคญाเคฐเคค เค•े เคเค• 13 เคธाเคฒ เค•ी เคฒเคก़เค•ी เค•े เคธंเค˜เคฐ्เคท เคฏाเคค्เคฐा เค•ो เคฆिเค–ाเคคी เคนै เคœिเคธเค•ा เค…เคชเคนเคฐเคฃ เค”เคฐ เคฌเคฒाเคค्เค•ाเคฐ เคนोเคคा เคนै। เคซिเคฐ เค•ोเคฐ्เคŸ เคฎें เคŸ्เคฐाเคฏเคฒ เค•े เคฆौเคฐाเคจ เคตिเคŸเคจेเคธ เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคฏे เคฌเคคाเคฏा เคœाเคคा เคนै เค•ि เค‰เคจเค•े เคธाเคฎाเคœिเค• เคฎाเคจ्เคฏเคคा เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคœเคฌ เค•ोเคˆ เคเคก्เคธ เค•ा เคฎเคฐीเคœ เคเค• เค•ुँเคตाเคฐी เคฒเฅœเค•ी เค•े เคธाเคฅ เคธेเค•्เคธ เค•เคฐे เคคो เคตो เค ीเค• เคนो เคธเค•เคคा เคนै। เค”เคฐ เค…ंเคคเคคः เคชीเฅœिเคคा เคตेเคถ्เคฏाเคตृเคค्เคคि เค•े เค•ाเคฐोเคฌाเคฐ เคฎें เคซंเคธ เคœाเคคी เคนै।

เคฏाเคฐा เคธिเคฒी เคธिเคฒी (2015) เคเค• เคฎเคนिเคฒा เคธेเค•्เคธ เคตเคฐ्เค•เคฐ เค”เคฐ เค‰เคธเค•े เคเค• เคšเคนेเคคे เค—्เคฐाเคนเค• เค•ी เค•เคนाเคจी เคนै เคœिเคธเคฎें เคชเคนเคฒी เคเค• เคฐाเคค เคธाเคฅ เคฌिเคคाเคจे เค•े เคฌाเคฆ เค‰เคจ्เคนें เคช्เคฏाเคฐ เคนो เคœाเคคा เคนै เค”เคฐ เคซिเคฐ เคธे เคเค•-เคฆूเคธเคฐे เคธे เคฎिเคฒเคคे เคนैं। เค”เคฑ เค†เค—े เคตे เคเค• เคฆूเคธเคฐे เค•े เคธाเคฅ เคฌेเคนเคคเคฐ เคญเคตिเคท्เคฏ เค”เคฐ เคธเคš्เคšे เคฐिเคถ्เคคे เค•ी เคชเคฐिเค•เคฒ्เคชเคจा เค•เคฐเคคे เคนैं เคœो เค‰เคจเค•े เคœीเคตเคจ เค•ो เคนเคฎेเคถा เค•े เคฒिเค เคฌเคฆเคฒ เคฆेเคคा เคนै।

เคฒाเค—ा เคšुเคจเคฐी เคฎें เคฆाเค— (2017) เคซिเคฒ्เคฎ เคฎें เคเค• เคฎเคนเคค्เคค्เคตเค•ांเค•्เคทी เคฒเคก़เค•ी เค•ी เค•เคนाเคจी เคฆिเค–ाเคˆ เค—เคˆ เคนै। เคœो เคจौเค•เคฐी เค•ी เคคเคฒाเคถ เคฎें เคฎुंเคฌเคˆ เค† เคœाเคคी เคนै เค”เคฑ เคตเคน เคถเคนเคฐ เคฎें เค•เค िเคจ เคธंเค˜เคฐ्เคทों เคธे เคชเคฐेเคถाเคจ เคนो เค•เคฐ เคเค• เคนाเคˆ เคช्เคฐोเคซाเค‡เคฒ เค•ॉเคฒเค—เคฐ्เคฒ เคฌเคจเคจे เค•े เคฒिเค เคฎเคœเคฌूเคฐ เคนो เคœाเคคी เคนै।

เคฌेเค—เคฎ เคœाเคจ (2017): เคเค• เค•्เคฒाเคธिเค• เฅžिเคฒ्เคฎ เคนै। เคฏเคน 1947 เค•े เคชเคฐिเคฆृเคถ्เคฏ เคฎें เคชाเคฐंเคชเคฐिเค• เคธेเค•्เคธ เคตเคฐ्เค•เคฐ्เคธ เค•ी เค•เคนाเคจी เคชเคฐ เคฌเคจी เคนै। เคœो เค…เคชเคจे เค•ोเค े เค•ो เคง्เคตเคธ्เคค เคนोเคจे เคธे เคฌเคšाเคจे เค•े เคฒिเค เคธंเค˜เคฐ्เคทเคฐเคค เคนोเคคी เคนै เคœिเคธे เค†เฅ›ाเคฆी เค•े เคชเคนเคฒे เคเค• เคเคธी เคœเค—เคน เคชเคฐ เคฌเคจाเคฏा เค—เคฏा เคฅा เคœो เค†เคœाเคฆी เค•े เคฌाเคฆ เคญाเคฐเคค เค”เคฐ เคชाเค•िเคธ्เคคाเคจ เค•ी เคจเคˆ เคธीเคฎा เคกिเค•्เคฒेเคฏเคฐ เค•เคฐ เคฆी เคœाเคคी เคนै।


เคชाเคฐ्เคŸ - 2


เคเค• เคธเคš्เคšी เค˜เคŸเคจा เคชเคฐ เค†เคงाเคฐिเคค เคนै। เค‡เคธे เคชเฅเค•เคฐ เคฌॉเคฒीเคตुเคก เค•ी เคŠเคชเคฐ เคฒिเค–े เค‰เคจ เคšंเคฆ เคซिเคฒ्เคฎों เค•ी เคฏाเคฆ เค† เคœाเคฏेเค—ी เคœो เคตेเคถ्เคฏाเค“ं เค•ी เคธเคš्เคšी เค•เคนाเคจी เค•ो เคฌेเคšเค•เคฐ เค…เคš्เค›े เคฌिเฅ›เคจेเคธ เคคो เค•เคฐเคคे เคนैं เคชเคฐ เคฐेเคกเคฒाเค‡เคŸ เคเคฐिเคฏा เคฎें เค•ाเคฎ เค•เคฐเคจे เคตाเคฒे เค•िเคธी เคธोเคถเคฒ เคตเคฐ्เค•เคฐ เคฏा เคชॉเคฒिเคŸिเคถिเคฏเคจ เค•ो เคจเคนीं เคœเคจ्เคฎ เคฆेเคคे। เคœिเคธเค•े เค•ाเคฐเคฃ เค‡เคจเค•े เคนिเคค เค•े เคฎुเคฆ्เคฆे เคฌเคธ เฅžिเคฒ्เคฎी เคंเคŸเคฐเคŸेเคจเคฎेंเคŸ เคคเค• เคธिเคฎเคŸ เค•เคฐ เคฐเคน เคœाเคคे เคนै।

เคฏเคน เค•เคนाเคจी เค•เคฎाเค ीเคชुเคฐा เคธे เคจिเค•เคฒी เค•िเคธी เคนाเคˆ เค•्เคฒाเคธ เคซैंเคธी เคฎॉเคกเคฒ เคฏा เคเค•्เคŸ्เคฐेเคธ เค•ी เคจเคนी เคนै เคฌเคฒ्เค•ि เคตเคนां เค•ाเคฎ เค•เคฐเคจे เคตाเคฒी 40 เคธाเคฒ เค•ी เคเค• เคธोเคถเคฒ เคตเคฐ्เค•เคฐ เค•ी เคนै เคœो เค…เคชเคจे เคœिंเคฆเค—ी เคฎें เคฌेเคฒเค—ांเคต เคธे เคฌॉเคฎ्เคฌे เคคเค• เค•ा เคธเคซเคฐ เค‡เคธ เคฐेเคกเคฒाเค‡เคŸ เค—เคฒिเคฏों เคธे เคนो เค•เคฐ เคคเคฏ เค•เคฐเคคी เคนै।

เคฆेเคตिเคคा เคเค• เค•เคจ्เคจเฅœ เคชเคฐिเคตाเคฐ เคฎें เคœเคจ्เคฎी เคเค• เคธीเคงी-เคธाเคงी เค—ाँเคต เค•ी เคฒเฅœเค•ी เค•ा เคจाเคฎ เคนै। เคœो เค…เคชเคจे เคชाเคฐिเคตाเคฐिเค• เค—เคฐीเคฌी เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคช्เคฐाเค‡เคฎเคฐी เคธ्เค•ूเคฒ เคฎें เคนी เคก्เคฐाเคช-เค†เค‰เคŸ เคฌเคจ เคœाเคคी เคนै เค”เคฐ เคซिเคฐ เคถाเคฆी เค•े เคจाเคฎ เคชเคฐ 14 เคธाเคฒ เค•ी เค•เคฎ เค‰เคฎ्เคฐ เคฎें เค˜เคฐ เค—ृเคนเคธ्เคฅी เค•ा เคฌोเค เคेเคฒเคจा, เค…เคชเคจा เคญाเค—्เคฏ เคธเคฎเค เค•เคฐ เค†เคฎ เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฒเฅœเค•िเคฏों เค•े เคคเคฐเคน เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เค•เคฐ เคฒेเคคी เคนै। เค…เค—เคฒे เคคीเคจ เคธाเคฒ เคฎें เค‰เคธเคจे เคคीเคจ เคฌเคš्เคšों เค•ो เคœเคจ्เคฎ เคฆिเคฏा เค”เคฐ เคชเคคि เค•े เค…เคšाเคจเค• เค—ुเคœเคฐ เคœाเคจे เค•े เคฌाเคฆ 20 เคธाเคฒ เค•ी เค‰เคฎ्เคฐ เคฎें เค˜เคฐ เคšเคฒाเคจे เค•े เคฒिเค เคœाเคจे-เค…เคจเคœाเคจे เคฎें เค–ुเคฆ เค•ा เคนी เคธौเคฆा เค•เคฐ เคกाเคฒा।

เคฆेเคตिเคคा เค•ा เค†เคฐ्เคฅिเค• เคฌเคฆเคนाเคฒी เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคŸ्เคฐैเคซिเค•िंเค— เค•ा เคถिเค•ाเคฐ เคฌเคจเคจा เคซिเคฐ เค…เคชเคจी เคนी เคฎुเคฎ्เคฌเคˆ เคฎें เคฌเคธी เคšเคšेเคฐी เคฌเคนเคจ เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เค•เคฎाเค ीเคชुเคฐा เค•े เค•ोเค े เคฎें เคฌेเคš เคฆिเคฏा เคœाเคจा เค”เคฐ เค…เค—เคฒे 5 เคธाเคฒ เคคเค• เคชिंเคœเคฐे เคœैเคธे เค›ोเคŸे เค•ोเค เคฐिเคฏों เคฎें เค•ैเคฆ เคนोเค•เคฐ เคงंเคงा เค•เคฐเคจा เคธुเคจเคจे เคฎें เค•िเคธी เคนिंเคฆी เฅžिเคฒ्เคฎ เค•ा เคธ्เค•्เคฐिเคช्เคŸ เคธे เค•เคฎ เคจเคนीं เคฒเค—เคคा เคนै เคœो เค•ि เค‰เคธเคจे เคœिเคฏा।

เคฎिเคฒेเคจिเคฏเคฎ เค‡เคฏเคฐ 2000 เคฌเคนुเคค เคธाเคฐे เค…เคš्เค›े เค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เค•ुเค› เคฌुเคฐी เคšीเคœों เค•े เคฒिเค เคญी เคฏाเคฆ เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै। เค‡เคธी เคธाเคฒ เคฎें เคœเคฌ เคฆेเคตिเคคा เค•ो เคœเคฌเคฐเคฆเคธ्เคคी เคฆेเคน-เคต्เคฏाเคชाเคฐ เค•े เคงंเคงे เคฎें เคฒเค—ाเคฏा เค—เคฏा เคฅा। เค‰เคธ เคธเคฎเคฏ เคตो ₹3000-₹5000 เค•เคฎा เค•เคฐ เคนเคฐ เคฆिเคจ เค…เคชเคจे เค•ोเค ेเคตाเคฒी เค•ो เคฆेเคคी เคฅी เค”เคฐ เคฌเคฆเคฒे เคฎें เค‰เคธे เค•ाเคฒเค•ोเค เคฐिเคฏों เคฎें เค•ैเคฆ เคฐเคนเค•เคฐ เคฆो เคŸाเค‡เคฎ เค•ा เค–ाเคจा, เค•เคชเฅœा เค”เคฐ เคเค• เคฌिเคธ्เคคเคฐ เคจเคธीเคฌ เคนोเคคा เคฅा। เคเคธा 5 เคธाเคฒ เคคเค• เคšเคฒเคคा เคฐเคนा। เค‰เคธเค•े เคฌाเคฆ เคเค• เค—्เคฐाเคนเค• เคฆोเคธ्เคค เค•े เคธเคนเคฏोเค— เคธे เค‰เคธเค•ो เค…เคชเคจी เค•เคฎाเคˆ เค•ा เค•ुเค› เคนिเคธ्เคธा เคฎिเคฒเคจा เคถुเคฐू เคนुเค†।

HIV เคชॉเคœिเคŸिเคต (เคเคก्เคธ) เคฌीเคฎाเคฐी เค”เคฐ เคŸเคฐ्เคจिंเค— เคชॉเค‡ंเคŸ।

เคธाเคฒ 2006 เคฎें เคฌเคฐเคธाเคค เค•े เคธเคฎเคฏ เคเคก्เคธ เค•ैंเคชेเคจ เคธे เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เคนोเค•เคฐ เค•िเคธी เค—्เคฐाเคนเค• เคฆोเคธ्เคค เคจे เคฆेเคตिเคคा (25) เค”เคฐ เค‰เคธเค•ी เคธाเคฅी เคถเคนเคจाเฅ› (17) เค•ा HIV เคŸेเคธ्เคŸ เค•เคฐเคตाเคฏा। เค‰เคธ เคŸाเค‡เคฎ เค•เคฎ เคชเฅे เคฒिเค–े เคนोเคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ เค‡เคธเค•ा เคฎเคคเคฒเคฌ เคญी เค‡เคจ्เคนें เคชเคคा เคจเคนीं เคฅा। เคฎेเคกिเค•เคฒ เคŸेเคธ्เคŸ เคฎें เคฆेเคตिเคคा เค•ो เคจेเค—ेเคŸिเคต เค”เคฐ เคถเคนเคจाเฅ› เค•ो เคชोเฅ›िเคŸिเคต เค†เคฏा เค”เคฐ เค‰เคจ्เคนें เค•ंเคกोเคฎ เค‰เคชเคฏोเค— เค•เคฐเคจे เค•ी เคธเค–्เคค เคธเคฒाเคน เคฆी เค—เคฏी। HIV เคธे เค—्เคฐเคธिเคค เคถเคนเคจाเฅ› เค•ो เค•ोเค े เค•ी เคฎाเคฒเค•िเคจ เคจे เคฎाเคฐ-เคชीเคŸเค•เคฐ เคฌाเคนเคฐ เคจिเค•เคฒ เคฆिเคฏा เค”เคฐ เค‰เคธเค•ा เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคช्เคฐเคคिเคฆिเคจ เค—िเคฐเคคा เคšเคฒा เค—เคฏा। เคนाเคฒाเคค เคธे เคฎเคœเคฌूเคฐ เคนोเค•เคฐ เคถเคนเคจाเฅ› เคจे VT เคฐेเคฒเคตे เคธ्เคŸेเคถเคจ เคชเคฐ เคญीเค– เคฎांเค—เค•เคฐ เค…เคชเคจी เคœिंเคฆเค—ी เค•े เคฌเคšे-เค–ुเคšे เค•ुเค› เคฎเคนीเคจों เค•ो เค•िเคธी เคคเคฐเคน เคœिเคฏा। เค…เคœ्เคžाเคจเคคा เคฎें เคธंเค•्เคฐเคฎเคฃ เค•े เคกเคฐ เคธे เค•िเคธी เคจे เค‰เคธเค•ी เคฎเคฆเคฆ เคจเคนी เค•ी เค”เคฐ เค‡เคธ เค•ाเคฐเคฃ เค–ुเคฆ เคฆेเคตिเคคा เคจे เคญी เคจा เคšाเคนเคคे เคนुเค เค‰เคธเคธे เค…เคฒเค— เคฐเคนเคจे เคฎें เค…เคชเคจी เคญเคฒाเคˆ เคธเคฎเคा। เค‡เคธ เคฆौเคฐाเคจ เค•ोเค े เค•ी เคฎाเคฒเค•िเคจ เคจे เคชैเคธे เค•े เคฒाเคฒเคš เคฎें เคฆेเคตिเคคा เค”เคฐ เค‰เคธเค•े เคธाเคฅ เคฐเคนเคจे เคตाเคฒे เคธเคญी 25 เคฒเฅœเค•िเคฏों เค•ो เค…เคจเคช्เคฐोเคŸेเค•्เคŸेเคก เคธेเค•्เคธ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคฎเฅ›เคฌूเคฐ เค•िเคฏा। เคœिเคธเค•े เค•ाเคฐเคฃ เค‡เคจเคฎें เคธे 4 เค…เคจ्เคฏ เคฒเฅœเค•िเคฏां เคญी HIV เค•ी เคถिเค•ाเคฐ เคนो เค—เคฏी เค”เคฐ เคฐाเคคों-เคฐाเคค เค‰เคจ्เคนें เค•ोเค े เคธे เค—ाเคฏเคฌ เค•เคฐ เคฆिเคฏा เค—เคฏा। เค‡เคธ เค˜เคŸเคจा เคจे เคฆेเคตिเคคा เค•ो เค…ंเคฆเคฐ เคธे เค‡เคคเคจा เคเค•เคोเฅœ เคฆिเคฏा เค”เคฐ เค‰เคธเคจे เคตेเคถ्เคฏाเคตृเคค्เคคि เค•ो เค›ोเฅœเค•เคฐ เคเคธे เคฒाเคšाเคฐ เคฒोเค—ों เค•े เคฒिเค เค•ाเคฎ เค•เคฐเคจे เค•ा เคฆृเฅ เคจिเคถ्เคšเคฏ เค•िเคฏा। เคถुเคฐूเคตाเคค เคฎें เค‰เคธเคจे เคเค• เคฒोเค•เคฒ NGO เค•ो เคตाเคฒंเคŸिเคฏเคฐ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคœॉเค‡เคจ เค•िเคฏा।

เคฆेเคตिเคคा เคจे เคฌเคคाเคฏा เค•ि เค†เคœ เคคเค• เค…เคชเคจे 11 เคธाเคฒ เค•े เคธोเคถเคฒ เคตเคฐ्เค• เค•े เค•ैเคฐिเคฏเคฐ เคฎें เค‰เคธเคจे เคนเคœाเคฐों เคฎเฅ›เคฌूเคฐ เค”เคฐ เคฒाเคšाเคฐ เคธेเค•्เคธ เคตเคฐ्เค•เคฐ्เคธ เค•े เคฒिเค เค•ाเคฎ เค•िเคฏा เคนै। เคตो เคนेเคฒ्เคฅ เคช्เคฐॉเคฌ्เคฒเคฎ เค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เค…เคชเคจे เค—्เคฐुเคช เคฎेंเคฌเคฐ्เคธ เค•ो เค†เค‡เคกेंเคŸिเคŸी เค•ाเคฐ्เคก เค”เคฐ เคฌैंเค• เคเค•ाเค‰ंเคŸ เคชाเคจे เคฎें เคฎเคฆเคฆ เค•เคฐเคคी เคนै। เค•ुเค› เค•ेเคธ เคฎें เค‰เคธเคจे เค…เคจเคตांเคŸेเคก เคช्เคฐेเค—เคจेंเคธी เคธे เคœเคจ्เคฎे เคฌเคš्เคšों เค•े เคเคกॉเคช्เคถเคจ เค•े เค…เคฒाเคตा เค…เคจाเคฅाเคฒเคฏों เคฆ्เคตाเคฐा เคšเคฒाเคฏे เคœाเคจे เคตाเคฒे เคธ्เค•ूเคฒों เคฎें เคช्เคฐเคตेเคถ เคฆिเคฒाเคจे เค•े เคฒिเคฏे เคเค• เคฎเคนเคค्เคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคญूเคฎिเค•ा เคจिเคญाเคฏी เคนै। เคธเคฐเค•ाเคฐ เค•े เคธเคชोเคฐ्เคŸ เคธे เคšเคฒाเคˆ เคœाเคจे เคตाเคฒे เคธेเคฒ्เคซ-เคนेเคฒ्เคช-เค—्เคฐुเคช เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เค†เคœเค•เคฒ เคตो 2000+ เคธेเค•्เคธ เคตเคฐ्เค•เคฐ्เคธ เค•े เคฒिเค เค•ाเคฎ เค•เคฐเคคी เคนै।

เคญเคตिเคท्เคฏ เคฎें เคฆेเคตिเคคा เค…เคชเคจे เคŸीเคฎ เค•े เคธเคนเคฏोเค— เคธे 'เคธंเค•्เคฐเคฎिเคค เคธेเค•्เคธ เคตเคฐ्เค•เคฐ्เคธ' เค•े เคฒिเค เคเค• เคถेเคฒ्เคŸเคฐ เคนोเคฎ เคฌเคจाเคจा เคšाเคนเคคी เคนै เค•्เคฏोंเค•ि เค‰เคธเคจे เคฆेเค–ा เค•ि เคฌीเคฎाเคฐी เค•े เคธ्เคฅिเคคि เคฎें เคธेเค•्เคธ เคตเคฐ्เค•เคฐ्เคธ เค•ी เคฐिเคธ्เคชांเคธिเคฌिเคฒिเคŸी เคฒेเคจे เค•े เคฒिเค เค•ोเคˆ เคญी เคธंเคธ्เคฅा เค…เคฅเคตा เคธเคฐเค•ाเคฐी เคตिเคญाเค— เค•ाเคฎ เคจเคนीं เค•เคฐ เคฐเคนे เคนैं เค”เคฐ เคฏเคนाँ เคคเค• เค•ि เคธेเค•्เคธ เคตเคฐ्เค•เคฐ्เคธ เค•ी เคเค•्เคธीเคกेंเคŸเคฒ เคฏा เคฌीเคฎाเคฐी เคธे เคฎृเคค्เคฏु เค•ी เคธ्เคฅिเคคि เคฎें เคชुเคฒिเคธ เค•ो เค›ोเฅœเค•เคฐ เค•ोเคˆ เคญी เคต्เคฏเค•्เคคि เคฏा เคธंเคธ्เคฅा เคธाเคฎเคจे เคจเคนी เค†เคคे เคนैं।

เค†เคœ เคŸेเค•्เคจोเคฒॉเคœी เค•े เคฌเฅเคคे เค•เคฆเคฎ เค”เคฐ เคธ्เคฎाเคฐ्เคŸ เฅžोเคจ เคจे เคฎुเคฎ्เคฌเคˆ เค•े เคธेเค•्เคธ เคฎाเคฐ्เค•िเคŸ เค•ो เคชूเคฐी เคคเคฐเคน เคฌเคฆเคฒ เค•เคฐ เคฐเค– เคฆिเคฏा เคนै। เค‡เคจ เคเคฐिเคฏा เคฎें เค•ाเคฎ เค•เคฐ เคฐเคนे เคธोเคถเคฒ เคตเคฐ्เค•เคฐ्เคธ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคฒเค—เคญเค— 85 เคธे 90 เคช्เคฐเคคिเคธเคค เคธेเค•्เคธ เคตเคฐ्เค•เคฐ्เคธ เคธ्เคฎाเคฐ्เคŸ เฅžोเคจ เคฎें เคต्เคนाเคŸ्เคธเคเคช เค”เคฐ เคฏूเคŸ्เคฏूเคฌ เค•ा เค‰เคชเคฏोเค— เค•เคฐเคคे เคนैं। เคฆเคฒाเคฒों เคธे เคชเคฐेเคถाเคจ เคนोเค•เคฐ เคธเคฎเคฏ เค•े เค…เคจुเคฐूเคช เค•ुเค› เคจे เค‘เคจเคฒाเค‡เคจ เคช्เคฐोเคซाเค‡เคฒ เคฌเคจाเคจा เค”เคฐ เคตीเคกिเคฏो เคถेเคฏเคฐ เค•เคฐเคจा เคญी เคธीเค– เคฒिเคฏा เคนै। เค—ैเคฐ-เคธเคฐเค•ाเคฐी เคธंเคธ्เคฅाเค“ं เค•े เคธเคนเคฏोเค— เคธे เคฒเค—เคญเค— 99 เคช्เคฐเคคिเคถเคค เคธेเค•्เคธ เคตเคฐ्เค•เคฐ्เคธ เค•े เคชाเคธ เค‰เคจเค•े เคชเคฐ्เคธเคจเคฒ เคฌैंเค• เคเค•ाเค‰ंเคŸ เคนै।

เคธुเคฆेเคถ เค•ुเคฎाเคฐ

No comments:

Post a Comment